Thế giới khoa học và loài vật năm 2014

Tác Giả 
Thanh Dũng




Tin tức một số ít nông phu Thụy Sĩ còn giữ tục ăn thịt chó gây xôn xao dư luận mấy tuần trước đây là một trong nhiều chuyện thú vị về thế giới khoa học và loài vật xảy ra trong năm 2014.






Trong năm 2014, nỗ lực bảo vệ môi trường cũng tiến một bước dài. Tổng Thơ Ký LHQ đã đứng ra điều hợp một hội nghị toàn cầu về bảo vệ môi trường, quy tụ trên 100 vị nguyên thủ quốc gia, gồm cả Tổng Thống Hoa Kỳ Barack Obama. 28 quốc gia thành viên Liên Âu cam kết đến năm 2030 sẽ cắt giảm khí thải CO2 đến 40% dưới mức năm 1990. Tuy nhiên, sự kiện lớn nhất có lẽ là thỏa hiệp cắt giảm ô nhiễm không khí mang tính lịch sử giữa Hoa Kỳ và Trung cộng - 2 nước gây ô nhiễm môi trường nhiều nhất thế giới. Bắc Kinh chấp thuận ngừng đà gia tăng ô nhiễm không khí khoảng năm 2030. Hoa Kỳ cũng hứa hẹn trong vòng 10 năm tới sẽ cắt giảm ít nhất 26% lượng ô nhiễm không khí xuống dưới mức năm 2005.







Trong khi môi trường có tin khả quan, năm qua lại bi đát cho kỹ nghệ du lịch không gian. Ngày 28-10, hỏa tiễn tự động Antares của  hãng Orbital Sciences Corp. nổ tan tành sau khi rời bệ phóng, có thể nguyên do chánh là chiếc máy do nước Nga tái chế. Chỉ 3 ngày sau, chuyến bay thử nghiệm của SpaceShipTwo của hãng Virgin Galactic cũng gãy cánh trên sa mạc Mojave Desert (California), giết hại 1 phi hành gia và người còn lại bị trọng thương. Hợp đồng vận chuyển thuê hàng hóa tiếp liệu lên Trạm Không Gian Quốc Tế của Orbital Sciences đang bị NASA tái cứu xét. Trong khi đó, trong số khách hàng giàu sụ đang xếp hàng trong danh sách chờ đi du lịch không gian của hãng Virgin Galactic, với giá $250,000 mỗi người, đã có không ít người đổi ý, đòi “refund” (trả lại tiền). Theo đánh giá chung, đây là các bước thụt lùi đáng kể cho kỹ nghệ không gian tư nhân, có thể tổn hại ít nhiều đến tham vọng của nó: tư nhân hóa du lịch không gian, với chi phí rẻ hơn và diễn ra thường xuyên hơn.   






Trên phương diện kỹ thuật-kinh doanh, chưa bao giờ các mặt lợi-hại bị soi xét dưới kính hiển vi kỹ lưỡng hơn năm 2014. Trong Tháng Chín, hệ thống tiệm Home Depot bị tin tặc tấn công, ăn trộm 56 triệu hồ sơ tín dụng của khách hàng lưu trữ trong hệ thống thanh toán điện tử. Con số này vượt xa 40 triệu hồ sơ mà hệ thống tiệm Target bị lấy vào cuối năm 2013. Sau các cuộc điều tra, một trong những nguyên do của vụ thất thoát tại Home Depot là sự kém an toàn của các loại thẻ hiện hành dùng kỹ thuật điện từ (là “vạch” màu đen phía sau thẻ “Magnetic-Stripe” dùng lưu trữ thông tin khách hàng). Tai nạn Home Depot có thể là giọt nước tràn ly, đưa đến kết liễu sớm cho các kỹ thuật “Magnetic-stripe” đã lỗi thời.





Đang có các hệ thống thanh toán điện tử  hiệu quả và an toàn hơn kỹ thuật điện từ với các thẻ credit/debit card truyền thống nhiều lần. Tháng 10-2014, hệ thống Apple Pay ra mắt, cho các thành viên mua sắm với điện thoại iPhones mà không phải đưa nhà bán lẻ các thông tin cá nhân. Hãng Google mấy năm qua cũng đã áp dụng thành công kỹ thuật “Digital Wallet” (tạm dịch “bóp điện tử”). Hiện nay, nhiều nhà bán lẻ, trong đó có Walmart và Best Buy, cũng đang cộng tác phát triển một hệ thống chi trả mới gọi là “CurrentC”.



Đang có các hệ thống thanh toán điện tử  hiệu quả và an toàn hơn kỹ thuật điện từ với các thẻ credit/debit card truyền thống nhiều lần. Tháng 10-2014, hệ thống Apple Pay ra mắt, cho các thành viên mua sắm với điện thoại iPhones mà không phải đưa nhà bán lẻ các thông tin cá nhân. Hãng Google mấy năm qua cũng đã áp dụng thành công kỹ thuật “Digital Wallet” (tạm dịch “bóp điện tử”). Hiện nay, nhiều nhà bán lẻ, trong đó có Walmart và Best Buy, cũng đang cộng tác phát triển một hệ thống chi trả mới gọi là “CurrentC”.





Năm 2014 cũng chứng kiến đợt hạn hán ghê gớm nhất xưa nay tại California. Lượng mưa thấp, hầu như zero, cộng với nhiệt độ cao kỷ lục, đẩy tiểu bang vàng vào cảnh hạn hán tệ hại nhất trong vòng  1,200 năm, gây thiệt hại ít nhất $2.2 tỉ vì mùa màng thất bát, mất công ăn việc làm và các thiệt hại khác. Đến tháng 11, cử tri California đã bỏ phiếu chấp thuận Proposition 1-đạo luật ban bố chương trình công trái phiếu lên đến $7.1 tỉ nhằm cải thiện hệ thống nước của tiểu bang. Dự án bao gồm thiết lập một hệ thống khổng lồ nhằm trữ nước, tái chế nước thải, khử trùng nước, và kể cả biến nước biển thành nước ngọt trong tương lai.






Mặc dù phúc trình về môi trường của Liên Hiệp Quốc tái xác nhận tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nặng và thủ phạm chánh vẫn là con người, cũng có thể thấy năm 2014 thành công lớn với các ý thức gìn giữ môi trường, bảo vệ thú vật, bảo tồn thế giới tự nhiên ngày càng lên cao không chỉ giữa các chánh phủ mà cả nơi dân chúng hoàn vũ.