Vĩnh Long Mùa Trái Ngọt

by **chandoi** 23rd July 2015, 6:08 pm

Vĩnh Long nổi tiếng với những vườn cây xanh, trái ngọt trĩu cành, những con người hiền hòa, thân thiện. Đất và người Vĩnh Long luôn mang đến cho du khách một cảm giác mát dịu, nhẹ nhàng.

Vĩnh Long Mùa Trái Ngọt 208728-Trai-Cay-01-400

Xoài chín được rao bán với giá hai ngàn đồng mỗi kí lô
ở chợ Vĩnh Long. (Hình: Liêu Thái/Người Việt)

Đó là những gì có thể nói ra được sau khi đến Vĩnh Long, thăm thú, nghỉ ngơi và cảm nhận về miền đất này. Tuy nhiên, thời đại cũng làm thay đổi miền đất này không ít, trước và sau mười năm quay trở lại, một cảm giác lạ lẫm, tiếc nuối và có chút gì đó bùi ngùi thoáng qua. Những vườn trái cây vẫn như xưa, vẫn những con người cũ nhưng có một thứ gì đó hơi ngột ngạt, tẻ buồn.
Trước đây mười năm, thời trái cây Trung Quốc chưa đổ bộ sang thị trường Việt Nam, những vườn cây trái Vĩnh Long trông cổ độ, mạnh mẽ và tràn trề sinh khí. Màu xanh ngút mắt và tiếng chim miên man trong vườn làm cho bất kì du khách nào đến thăm cũng mê mẩm, muốn lưu trú lâu dài.
Thế nhưng mười năm sau quay trở lại. Những vườn cây trái đã thay đổi khá nhiều, không còn thấy những gốc nhãn, gốc xoài cổ với dáng dấp bề thế, cổ độ và lượng trái vừa phải, đủ để ngắm nghía và yên tâm thưởng thức vị ngọt của nó.
Những gốc xoài, gốc nhãn, sầu riêng,bòn bon, bưởi, cam trái mọc lên khắp nơi, chúng cao chưa đầy một mét, tán lá chưa đủ rộng để che gốc nhưng trái bu bám khắp thân, nhìn vào cây biết ngay nó thuộc dòng cao sản, nó được cấy ghép bởi bàn tay con người, trái của nó có hàm lượng đường cao hơn so với loại không được cấy ghép, không thuộc hàng cao sang.
Và nhìn cả vườn cây, đúng hơn là nhìn cả vườn trái, một cảm giác lạnh gáy thoáng qua, đôi khi hình dung cả một vườn trái như một đàn lợn con cổ quái bâu lúc nhúc trên các cành cây chứ không phải là vườn cây trái tự nhiên nữa.
Cảm giác này còn tăng lên gấp bội mỗi khi chủ vườn theo dõi khách, có vẻ như đang để ý từng cử chỉ của khách thăm vườn, sợ hái trộm trái cây thì ít mà sợ người ta hại vườn trái của mình, đầu độc vườn cây thì nhiều. Điều này cũng dễ hiểu, bởi thời gian gần đây, có nhiều “kẻ lạ” đột nhập vườn cây, đổ thuốc diệt cỏ vào gốc làm bà con nông dân tổn thất quá nặng.
Ông Bậu, chủ một vườn mít cao sản ở huyện Tam Bình, Vĩnh Long buồn bã cho biết, “Làm vườn ở đây bây giờ mất hết cả hồn vía, mình mất hết cảm giác thích thú khi tưới cây buổi sáng.”
“Đây là cái giá của việc phải chật vật chạy đua với trái cây Trung Quốc. Cuộc chạy đua này không ở đâu xa, chạy ngay giữa thành phố Sài Gòn. Trước đây, trái cây Vĩnh Long giống như đặc sản nhà vườn của Sài Gòn vậy. Còn sau này, nó cũng chỉ là một loại trái cây thông thường, vì nhiều lý do.”
“Trước đây, khi trái cây hạng rẻ tiền của Trung Quốc chưa xuất hiện tại Sài Gòn, trái cây Vĩnh Long có giá lắm, người ta mua và tin tưởng vào chất lượng của nó. Sau đó, những năm 2007 về sau, trái cây Trung Quốc ồ ạt đổ vào thành phố, nhìn vẻ bề ngoài còn bắt mắt hơn trái cây Vĩnh Long nhưng giá của nó rẻ chưa bằng một nửa.”
“Người ta bắt đầu bỏ lơ trái cây Vĩnh Long, những năm đó, nhà vườn như tụi tôi dở khóc dở cười, thua lỗ sặc máu vì khoản tiền vận chuyển quá cao. Cuối cùng, tụi tôi phải chạy đua với Trung Quốc, phải trồng những loại cây cao sản và chấp nhận giá thị trường để chạy đua giá với nó. Hệ quả nó thì như đang thấy, những vườn cây thay đổi hoàn toàn, không còn thơ mộng như trước đây.”
“Năm nay lại gặp phải một chuyện khác, trái cây được mùa lắm. Nhưng bà con nông dân tụi tôi vẫn cứ thấy buồn khó tả. Vì trái cây của hầu hết Tây Nam Bộ đã thật sự mất chỗ đứng trên thị trường Việt Nam và đã đi lạc hướng. Thay vì trước đây, mình chăm sóc thị trường nội địa, sau này mình lại tấn công sang Trung Quốc và bây giờ thì chết đứng.”

Trái cây đại hạ giá

Một người nông dân khác tên Chiêm, kể cho chúng tôi nghe về quá trình chạy đua với trái cây Trung Quốc để rồi mắc bẫy của họ, “Trước đây và bây giờ bà con nông dân cũng chưa bao giờ nghĩ tới chuyện xuất trái cây sang Trung Quốc vì thị trường miền Nam rất mạnh.”

Vĩnh Long Mùa Trái Ngọt 208728-Trai-Cay-02-400

Thanh long Vĩnh Long chuẩn bị được đưa đi tiêu thụ. (Hình: Liêu Thái/Người Việt)

“Tuy nhiên, thị trường trái cây có điểm lạ là trái cây Trung Quốc sang Sài Gòn làm lũng đoạn thị trường của nông dân miền Tây thì ngược lại, người dân Trung Quốc lại mua trái cây miền Tây với giá rất cao mà không tin vào trái cây của họ.”
“Các đầu nậu người Trung Quốc sang miền Tây Việt Nam để thu mua trái cây với giá cao, mang về nước bán, sau này họ không sang nữa mà nhờ nhà buôn người Việt ở đây thu gom rồi xuất sang cho họ. Nhưng đó là chuyện cách đây hai năm. Chứ hiện tại, người Trung Quốc cũng không tin vào trái cây Việt Nam nữa, đó mới là chuyện đau đầu!”
“Vì trước đây, mình trồng theo quy trình truyền thống, giống cây cũng truyền thống, không phải trái cây cao sản, không dùng chất kích thích hóa học. Sau này, không biết từ đâu mà có, mọi thứ cứ như phong trào, người ta đua nhau trồng cây cao sản, rồi lại đua nhau bón phân hóa học, tưới theo quy trình Trung Quốc. Kết quả mình cho ra loại trái cây cũng na ná với Trung Quốc và người Trung Quốc hết tin vào trái cây Việt Nam. Mà người Việt Nam cũng không còn tin vào trái cây của mình.”
“Năm nay các vườn cây Vĩnh Long trĩu trái, nhưng giá bán ra rẻ như bèo, bà con nông dân thua lỗ sặc máu. Không có thị trường, vì bên Trung Quốc họ không chịu nhập trái cây của mình nữa. Mình phụ thuộc vào họ nặng quá nên chịu thôi. Ngay trên thị trường Việt Nam thì trái cây của họ tha hồ tung tẩy, hoành hành. Giá trái cây của mình rớt thê thảm.”
Câu chuyện buồn về trái cây Vĩnh Long tạm gác lại, chúng tôi kéo nhau ra thành phố Vĩnh Long, ghé chợ Vĩnh Long. Một quang cảnh hết sức bi thảm hiện ra, trái cây chất cao như núi, xoài, thanh long ruột đỏ, sầu riêng, mãng cầu, bòn bon. Các loại trái cây đều có giá bán thấp đến mức không thể tin được. Một ký xoài chỉ có giá từ hai đến mười ngàn đồng (tương đương $0.09 đến $0.4), một ký ổi có giá ba ngàn đồng (tương đương $0.13).
Gương mặt người bán hàng cũng không còn vẻ hồ hởi, tràn trề sinh khí như trước đây mười năm mà chúng tôi từng gặp. Một số cô gái trẻ đứng phụ cha mẹ bán trái cây nhưng nét trẻ trung của các cô bị khuất lấp bởi vẻ nặng trĩu lo âu.
Tự dưng, một cảm giác chạnh buồn, thương tiếc một Vĩnh Long mùa trái ngọt xa xưa thoáng qua!

Người Việt